کاربرد و تاریخچه اتوکلاو دندانپزشکی و نحوه عملکرد آن

تاریخچه اختراع اتوکلاو

اتوکلاو دستگاهی است که تحت فشار بالای بخار تجهیزات را استریل می کند. میکروبیولوژیست  فرانسوی به نام چارلز چمبرلن در سال ۱۸۷۹ این دستگاه را اختراع کرد و کلمه اتوکلاو از دو واژه اتو در زبان یونانی به معنی خودکار و کلاویس در زبان لاتین به معنی کلید تشکیل شده است .این دستگاه در قسمت های مختلف میکروب شناسی ،پزشکی،دندانپزشکی، دامپزشکی، قارچ شناسی، و … مورد استفاده قرار می گیرد و برای استریل کردن ظروف شیشه ای، زباله های پزشکی، ظروف آزمایشگاهی، محیطهای کشت و تجهیزات دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرند.

پایه و اساس کار اتوکلاوها بر مبنای فشار است و هوای داخل دستگاه توسط پمپ خلا خارج می شود و به جای آن بخار وارد دستگاه می شود و تجهیزات قرار گرفته در دستگاه تحت این فشار بالا استریل می شوند. در این مقاله قصد داریم به نحوه عملکرد اتوکلاو دندانپزشکی برای استریل کردن تجهیزات بپردازیم.

در ابتدای امر دندانپزشک ، تجهیزاتی که قابل اتوکلاو کردن هستند را در داخل دستگاه قرار می دهد و با بستن درب اتوکلاو دستگاه شروع به کار میکند. در داخل دستگاه دما تا میزان مشخص بالا می رود و با افزایش دما عمل استریل کردن شروع می شود این فرآیند در مدت زمان مشخصی صورت می گیرد وبرای استریل تجهیزات دندانپزشکی  زمانی بین نیم تا یک ساعت لازم است و تا اتمام نهایی کار دستگاه امکان باز کردن درب آن وجود ندارد زیرا فشار بالای داخل دستگاه می تواند خطر آفرین باشد.در نهایت کار که فشار به صفر برسد دستگاه به طور خودکار درب را باز می کند و دندانپزشک می تواند تجهیزات استریل شده را از داخل آن بر دارد و این تجهیزات در وکیوم های کاملا استریل قابل نگهداری هستند تا زمانی که بخواهند از آنها استفاده کنند.

کاربردهای دیگر اتوکلاو دندانپزشکی

علاوه بر اتوکلاو دندانپزشکی در زمینه های دیگر نیز از این تکنولژی استفاده می شود. از جمله این موارد به آزمایشگاه ها میتوان اشاره نمود که افراد فعال در این مکان ها بعد از اتمام کار برای استریل  تجهیزات آزمایشگاهی خود از این وسیله استفاده می نمایند حتی برای استریل زباله ای بیمارستانی نیز از این دستگاه در ابعاد بزرگتر از دندانپزشکی ها استفاده میشود و استفاده از آن هم روزبه روز در حال گسترش است زیرا این زباله ها خود منشاء بروز بسیاری بیماری هاست که با آلوده کردن محیط اطرافشان به وجود می آورند بنابراین این زباله ها را قبل از اینکه دور بیندازند با دستگاه اتوکلاو استریل نموده تا باعث بروز چنین مشکلاتی نشوند. البته قابل ذکر است که تمامی ابزارها قابل قرار گرفتن در اتوکلاو نیستند به طور مثال موادی از جنس کاغذ و یا پلاستیک که تحمل دمای بالا را ندارند نمی توانند در این دستگاه قرار گیرند.

انواع مختلف اتوکلاو

اتوکلاو کلاس N 

این مدل از اتوکلاو برای استریل ابزار آلات جامد بدون پوشش استفاده می شود و این مدل به هیچ عنوان برای تجهیزات روکش دار و حفره دار مناسب نخواهد بود.

اتوکلاو کلاس S 

این مدل برای استریل ابزار آلات بدون پوشش جامد و پوشش دار جامد، پارچه،  تجهیزات حفره دار مورد استفاده قرار می گیرد.

اتوکلاو کلاس B 

این مدلی است که برای استریل تجهیزات در مطب های دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد و قدرت استریل آن از دو مدل قبلی بسیار بالاتر است

اتوکلاو دندانپزشکی و سایر اتوکلاوها باید به صورت دوره ای و روزانه تست شوند. هر ۶ ماه یکبار شرکت باید دستگاه را چک کند و مورد بررسی قرار دهد و روزانه هم باید دستگاه چک شود تا از نظر عملکردی به خوبی کار کند و عمل استریل را به بهترین شکل ممکن انجام دهد.

تجهیزات دندانپزشکی یعقوبی